اقتصاد ایران در نظم جدید جهانی به کدام سمت می رود؟
تاکسی مدرن: سال1402 با جهش تورمی شروع شد اما سیاست های مالی دولت در کنترل نقدینگی توانست این رشد را کنترل کند. با اینحال افزایش خطر های ژئوپلیتیک همچنان انتظارات تورمی را در سطوح بالایی نگه داشته است.
به گزارش تاکسی مدرن به نقل از مهر، سال قبل سال رشد تولید و مهار تورم نامیده شد، در گفتگویی با حبیب آرین کارشناس و فعال اقتصادی وضعیت تورم و تولید در اقتصاد ایران و عوامل اثر گذار بین المللی بر آنرا بررسی نموده ایم:
آقای آرین برای نخستین سوال، پروسه تورم در سال قبل را تحلیل کنید؛
تورم در سال ۱۴۰۲ روندهای متفاوتی را طی کرد. در اوایل سال ۱۴۰۲ رکوردهای تاریخی در تورم نقطه به نقطه به ثبت رسید. بطورمثال این تورم در فروردین ماه این سال پس از جنگ جهانی دوم رکورد ساز شد. اما روند تورم در ادامه سال باتوجه به سیاست های که بانک مرکزی روندی نزولی را شروع کرد.
بر اساس گزارش مرکز آمار تورم سالیانه به ۴۲.۵ درصد رسیده و نسبت به تورم بهمن ماه در سال گذاشته ۵.۲ درصد کاهش پیدا کرده؛ تورم نقطه به نقطه و ماهیانه هم در بهمن امسال به ترتیب ۳۵.۸ و ۱.۴ درصد گذارش شده است.
آیا سیاست های پولی بانک مرکزی موفق بود؟
سیاست های پولی بانک مرکزی در این سال نیز ادامه سیاست انقباض ترازنامه بانکها یا به عبارتی کنترل مقداری ترازنامه بانکها بود. سیاستی که در کنترل نقدینگی بطور خاص موفق عمل کرد و رشد نقدینگی رو از بالای ۴۰ درصد بصورت نقطه ای به زیر ۲۷ درصد رساند.
هرچند که تورم های نقطه ای حالا الان به زیر ۴۰ درصد رسیده است که از تورم های نقطه ای بالای ۵۰ درصد ابتدای سال در حقیقت پایین تر است؛ منتهی زمانی که به تورم سالانه نگاه می نماییم حدود ۴۳ درصدی که تفاوت مدلول داری با سالهای قبل نمی نماید. این اصلی ترین نقد وارد بر سیاست های بانک مرکزی است؛ مضاف بر این باید این نکته را نیز قید نماییم که در صورت ادامه دار بودن این سیاست می توانیم امیدوار باشیم که روند تورم حداقل افزایشی نشود اما باتوجه به ماهیت تورمی که در ایران وجود دارد مخصوصاً در کوتاه مدت؛ از سمت بازار ارز می تواند تحت تأثیر قرار بگیرد و این امر برای ۱۴۰۳ کار را سخت و دشوارتر می کند. چونکه افق ارزی که برای کشور در سال ۱۴۰۳ متفاوت تر از ۱۴۰۲ است و تثبیت ارز در کانال های ۵۰ هزار تومان بسیار دشوار به نظر می آید.
نقد وارد بر سیاست کلان اقتصادی دولت چیست؟
همه اینها در حالی رخ می دهد که سیاست های اقتصادی دولت در بازار ارز با ابهامات و پیچیدگی های زیادی در سال قبل همراه بود. از تغییر نرخ خوراک پتروشیمی ها، تغییر در سیاست های نرخ های ترجیحی، تغییرات تعرفه های وارداتی و صادراتی، الزامات جدید تحویل ارزهای صادراتی، پیچیدگی دریافت ارزهای وارداتی، اختصاص ارز مسافرتی و … همگی اینها مجموعه نا همگون از سیاست های اقتصادی بود که توانست در بازار ارز بود اثرات متفاوتی را بوجود آورد. اینها در حالی است که در وضعیت کنترل نرخ ارز همچنان مبهم هست و بنظر می رسد جهش های ارز در سال پیش رو نیز تدام یابد.
این در حالی است که ایران در در سال ۱۴۰۲ تونست بیشترین میزان فروش نفت را از سال ۱۳۹۷ به این سو به ثبت برساند. افزایش فروش نفت که بیش از هرچیزی با کاهش سختگیری های آمریکایی ها حاصل شده است از سویی توان سیاستگذار پولی برای کنترل نرخ ارز را افزایش داد. همین طور توانسته است از بیشتر شدن ناترازی هایی ارزی را کم کند. این میزان افزایش فروش نفت همین طور عامل اصلی رشد اقتصادی ۴.۵ درصدی در ۹ ماهه نخست سال جاری هم بود.
با همه این موارد همچنان انتظارات تورمی به شدت بالاست یعنی هم مردم و هم فعالان اقتصادی انتظار دارند سطح عمومی قیمت های در سال آینده باز هم افزایش یابد. یکی از دلیلهای بالا بودن این انتظارات تورمی تغییر شرایط ریسک های ژئوپلوتیک در اقتصاد ایران بوده است.
ایران در سال ۱۴۰۲ بیش از پیش به دو تنش مهم بین المللی نزدیک شده است. جنگ اسرائیل و حماس در خاورمیانه و جنگ روسیه مقابل اوکراین در شمال ایران. بنظر می رسد این تنش ها همچنان ادامه دار خواهد بود و به صورتی در هر کدام از این تنش ها احتمال درگیری ایران بالا رفته است. پروکسی های نزدیک به ایران بیش از پیش وارد درگیری های نظامی با اسرائیل و متحدانش در لبنان، سوریه، عراق و یمن شدند. در آن سو نیز ایران از طرف غرب متهم به تجهیز تسلیحاتی روسیه بوسیله پهبادهایش شده است. همه این موارد افزایش تنش های ایران و غرب و حتی احتمال درگیری نظامی را به عنوان یکی از با اهمیت ترین ریسک های ژئوپلوتیک افزایش داده است.
ریسک های ژئوپلیتیک که بر اقتصاد تأثیر می گذارد، برای سال آینده کدام موارد هستند؟
از طرف دیگر بنظر می رسد نشانه های ممکنی برای راهکارهای دیپلماتیک برای گشایش های اقتصادی و برداشته شدن تحریم ها از میان رفته است. حالا فعالان اقتصادی اساساً امیدواری خودرا نسبت به حل این مناقشات بوسیله راهکارهای دیپلماتیک از دست داده اند. در ماه های اخیر برای خیلی از افراد مسجل شده است که اولاً احیای توافق برجام در وضعیت جدید حدودا ناممکن است و حتی در صورت احیا نیز نمی تواند اثرگذاری ویژه ای داشته باشد.
افزایش اختلاف نظرهای ایران با آژانس بین المللی اتمی و یا منتفی شدن پیوستن ایران به FATF و گزاره های از این دست نشان میدهد سطوح اختلافات ایران و غرب وارد سطوح تازه ای شده و نمی توان انتظار داشت که حداقل در کوتاه مدت گزینه های همچون برداشته شدن تحریم های مالی و اقتصادی برای اقتصاد ایران ممکن نباشد. توافقات انجام شده با عربستان نیز بااینکه می تواند ابزاری در خدمت کنترل تنش ها بین دو کشور باشد، اما نتوانسته از سطوح اولیه خارج و وارد مناسبات عملیاتی شود و این نکته مثبت ارزیابی می شود.
ضمن این که ریسک های ژئوپلیتیک دیگر جهان نیز در سال ۱۴۰۲ در ایران افزایش پیدا کرد. حملات سایبری به نهادها و شرکتها و فروش اطلاعات شهروندان و فضای وب از دیگر ریسک هایی بود که به کرات و با شدت بیشتری رخ داد. حملات تروریستی نیز هم از نظر کثرت حملات و هم از نظر میزان تلفات انسانی به عنوان یکی دیگر از ریسک های ژئوپلوتیک بالا رفته است. حملات به زیرساخت های انرژی نیز بخش دیگری از حملات را شامل شده است.
منبع: تاكسی مدرن
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب