تحول اساسی پیش روی جامعه بشری
تاکسی مدرن: در انقلاب امروز که برخی آنرا به اشتباه انقلاب صنعتی چهارم نام نهاده اند، دیگر سرمایه دار نه نیاز به نیروی بازو و نه نیاز به مهارت و حتی نه نیاز به مغز متفکر انسان دارد.
به گزارش تاکسی مدرن به نقل از مهر، این روزها از هوش مصنوعی و فناوری نوینی که تحول جهان را در تمام ابعاد رقم زده است زیاد می شنویم؛ به کمک این فناوری فیلم نامه نوشته و موسیقی خلق می شود همین طور خیلی از اموری که تصور می شد از مغز متفکر انسان و بازوی توانمند او به منصه ظهور می رسند، همه رنگ می بازند. در ادامه امیرحسن کاکایی، عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت به تشریح دنیایی پیش روی و تحولاتی که در بخش تولید و بطور قطع اقتصاد رخ خواهد داد، پرداخته است.
تحول فناورانه تولیدی و زیستی
در میانه سال ۲۰۲۳ میلادی هستیم و حدودا در وسط یک انقلاب فراصنعتی که به طرز وحشتناکی دنیای کسب وکار و تولید را دستخوش تغییرات قرار می دهد. عبارت وحشتناک را به کار بردم تا میزان ترس خودم را از این دنیای جدید نشان دهم. اما ابتدا باید توضیحی کوتاه در مورد تحولات بیان کنم تا بعد نشان دهم که این تحولات چه فرق اساسی با تحولات قبلی در چند هزار سال تاریخ بشری دارد.
ما اکنون با چند تحول دیجیتال روبه رو هستیم که دست به دست چند تحول فناورانه تولیدی و زیستی داده اند و در نهایت کل نظام های تولیدی، صنعتی، اقتصادی و حتی سیاسی را دستخوش تحولات اساسی قرار می دهند. امروز اینترنت از یک ابزار اطلاعاتی به یک ابزار ارتباطی کنترلی هوشمند تبدیل گشته است که به کمک ابزارهای فیزیکی دیگر با انواع تجهیزات ارتباط دو طرفه مؤثر فعال برقرار کرده است. یعنی همزمان اطلاعات می گیرد و اطلاعات می دهد و در همان حال می تواند فرمان بدهد و هر تجهیزی که به آن متصل است را کنترل کند. به این مجموعه اینترنت اشیا می گویند که در بعضی مراجع به اینترنت انرژی و اینترنت لجستیک به عنوان زیرمجموعه آن اشاره شده است؛ چونکه با کمک ابزارهای کنترلی مختلفی که در اختیار دارد، می تواند جریان انرژی را تحت کنترل قرار داده و همزمان جریان حرکت کالا و مسافر را با کمک انواع خودران ها و ربات ها تحت تأثیر مستقیم قرار دهد.
به عبارتی این موجود جدید که فراتر از تمام ارکان آنست، موجودی است که درحال یکپارچه شدن است و کل جهان را به زودی در اختیار خود قرار خواهد داد. البته بدیهی است که با ظهور هوش مصنوعی جهان شمول، این موجود جدید می تواند خودمختار عمل کند که بسیار بسیار خطرناک خواهد بود. این موجود همانطور که در فیلم های هالیوودی از سال ها پیش به تصویر کشیده شده است، می تواند کل زندگی بشر را در اختیار قرار دهد. این مساله امروز آن قدر جدی شده است که بزرگان صاحب این قدرت خودشان اخطار می دهند و هفته پیش تعدادی از این بزرگان تقاضای ترک مخاصمه ۶ ماهه داده اند؛ غافل از این که کار از کار گذشته و آن چه که نباید، رخ داده است. این مساله تا آن حد وخیم است که مبدع اصلی این فناوری (هوش مصنوعی جهان شمول) از کارش استعفا داده است تا بتواند در مورد تبعات آن، فارغ از جایگاه شرکتی خود، صحبت کند و جهان را آگاه کند.
البته کار به همین جا ختم نمی گردد. از جانب دیگر سیستم های محاسباتی برمبنای بلاک چین و محاسبات ابری درحال گسترش شتابان است. این دو مفهوم دو خاصیت دیگر به این غول عظیم اضافه می کند؛ افزایش سرعت محاسبه و کاهش لطمه پذیری. اما پیشرفت ها ادامه دارد و به زودی کامپیوترهای کوانتمی هم به کمک خواهند آمد و سرعت را بطور نمایی بالا می برند.
این موجود جدید خاصیت های زیادی هم می تواند برای بشر داشته باشد. باید دعا نماییم که این موجود اخلاق را هم درک کند و از مسیر خوب بیرون نرود. در این صورت این تحول دیجیتال-فیزیکی می تواند بسیاری از مشکلات بشری را حل کند. اولاً خود این مجموعه به شدت می تواند روی بازده و راندمان صنایع مختلف تأثیر بگذارد و قیمت تمام شده را به شدت پایین بیاورد. البته اگر این موجب نشود که صاحبان قدرت از این مساله سوءاستفاده کنند، در مجموع می تواند کالاهای باکیفیت بالاتر با قیمت پایین تر در اختیار تمام ابنا بشر قرار گیرد. همین طور این هوش جمعی جامع قدرتمند می تواند خیلی از هزینه های کلی جامعه را بوسیله بهینه سازی فرآیندها خصوصاً فرآیندهای لجستیکی، پایین بیاورد. تصور کنید که در چنین دنیایی اصولاً بسیاری از کارها دیجیتالی صورت خواهد گرفت و دیگر نیازی به مراجعه به بسیاری از اماکن دولتی و غیردولتی نداریم. هنگامی هم که احتیاج به کالایی داریم، این سیستم همیشه می تواند مسیر بهینه با کمترین هزینه انرژی را در اختیار ما قرار دهد. همانطور که سیستمی مانند اسنپ هزینه های خرید پیتزا را عملاً کم کرد، این سیستم این کار را در سطحی وسیع تر و جامع تر انجام خواهد داد.
چنین تحولی موجب خواهد شد که قسمتی از مشکلات زیست محیطی، حداقل در شهرها کم شود. همین طور وقتی کیفیت کالاهایی مانند خودرو ارتقا اساسی یابد، اصولاً مصرف انرژی و مواد به شدت کاهش خواهد یافت. توجه کنید که فناوری هایی مانند نانوفناوری و ربات های هوشمند و روش های سریع تولید هم درحال رشد سریع هستند و بدین ترتیب کالاهای جدید دارای خواصی خواهند بود که عمر و قابلیت کالاها را به طرز مدلول دار بالا خواهد برد.
تصور کنید که دنیایی داریم با انواع خودران ها، از سطح خودرو سواری تا قطار پرسرعت خودران. در چنین دنیایی حدودا نباید هیچ تصادفی رخ دهد. در چنین دنیایی دیگر نیاز به پلیس راهنمایی رانندگی نیست. ترافیک اصولاً معنا ندارد. همین طور نیاز به بیمه ماشین نیست. نیاز به انواع تعمیرکار خصوصاً صافکار هم به شدت پایین می آید. چونکه نه تصادفی رخ می دهد و نه دیگر نیاز به تعمیرات وقت و بی وقت هست. بطورمثال با فناوری نانو، بجای تعویض روغن خودرو در هر ۵ هزار تا، هر ۱۰۰ هزار کیلومتر نیازمند چنین عملیاتی خواهیم بود. تازه اگر فناوری های خودرو برقی همگانی شود، شاید اصولاً دیگر نیاز به هیچ تعویض در طول عمر خودرو نباشد. اگر خوب فکر کنید، حتی نیاز به خرید خودرو در چنین دنیایی بطور نمایی پایین می آید. چونکه اصولاً وقتی ما به آسانی هر وقت بخواهیم هر خودرویی را که اراده نماییم با یک دکمه فراخوان نماییم، دیگر آیا باز هم اینطور نیاز به خودرو خواهیم داشت. با این حساب در چنین دنیایی، حتی نیاز به پارکینگ هم کم می شود.
فناوری های هوش مصنوعی و مکانیزم بانکداری
این تمام اتفاقات نیست بلکه فناوری های هوش مصنوعی روی مکانیزم بانکداری اثر مستقیم خواهد گذاشت. امروز هنوز که در ابتدای راه هستیم با فناوری های بلاک چینی، عملاً رمز ارزها درحال به لرزه درآوردن پایه های بانکداری سنتی هستند. خود به خود وقتی رمز ارزها بتوانند نظام بانکداری را متحول کنند، نظام های کنترلی دولت ها نیز تغییر خواهدنمود و احیانا دنیای سیاست هم گرفتار تحولات اساسی خواهد شد. مجموعه این عوامل هم راندمان تولید را به شدت بالا می برد و هم مصرف را به شدت پایین، عملاً پایه های اقتصاد مصرف پایه ما هم گرفتار تحولات اساسی خواهد شد. تعدادی از پایان سرمایه داری سنتی صحبت می کنند.
متحول شدن سیستم آموزش
حالا این فناوری ها را بگذارید کنار تصمیمات بزرگی که می تواند هوش مصنوعی برای کل بشر بگیرد. از همین الان در همین بدو ورود این Chat GPT دانشجویان به فکر انجام تکالیف خود با این نرم افزار مجانی هستند. خوب اصولاً در چنین دنیایی که قرار نیست دانشجو خودش تکلیف انجام دهد، چرا باید تکلیف بدهیم؟ اگر قرار نیست تکلیفی بدهیم، اصولاً آموزش برای چیست؟ اگر آموزش متحول می شود و می توان با یک چیپ الکترونیکی کل دانش و مهارت بشری را در مغز یک انسان جاسازی کرد، اصولاً چه نیازی به نظام آموزشی داریم؟ اصلاً در چنین دنیایی مقرر است انسان چه کاره باشد؟
واقعیت این است که تحول عظیمی که ما اکنون در شروع واقعی آن هستیم (از پیش بینی گذشته است)، یک دو راهی بزرگ برای بشر است. یادمان نرود که مجموعه این فناوری ها عمدتا در اختیار ثروتمندان و قدرتمندان جهان و جوامع است. در چنین حالتی سرنوشت آینده بشر بستگی کامل به تصمیم این ثروتمندان دارد. وقتی در چند هزار سال پیش بشر با کشاورزی آشنا شد، نیاز به انسان به عنوان کارگر افزوده شد و رفاه بشر نیز بهبود یافت. در انقلاب صنعتی هم اتفاقات مهمی رخ داد چونکه نیروی بخار به کمک بازوی بشر آمد و اجازه داد که سرمایه در کنار نیروی کار و بخار رشدهای بزرگ تری را برای جامعه بشری به ارمغان بیاورد و البته همچنان مغز انسان یگانه نیروی دست نیافتنی این انقلاب بود. در انقلاب دیجیتالی هم که با کامپیوتر آغاز شد و با اینترنت به اوج رسید، باز هم راندمان انسان و جامعه بشری را بالا برد؛ ولی همچنان سرمایه نیازمند نیروی کار انسان ماهر بود. اما در انقلاب امروز که برخی آنرا به اشتباه انقلاب صنعتی چهارم نام نهاده اند، دیگر سرمایه دار نه نیاز به نیروی بازو و نه نیاز به مهارت و حتی نه نیاز به مغز متفکر انسان دارد. پس آن کس که ثروتمند است، دیگر نیازی به دیگران ندارد. ربات ها، هوش مصنوعی و دنیای دیجیتال، هر آن چه او لازم دارد، فراهم می آورد. امروز حتی این موجود جدید می تواند سرگرمی های مختلفی را برای انسان ثروتمند فراهم آورد. همین هفته پیش قسمتی از دست اندرکاران هالیوود، اعتصاب کردند. چونکه ظاهراً این هوش مصنوعی برای فیلم نامه نویسی هم به کار گرفته شده است. جای هنر پیشه و تدوین گر و.... را هم که مانند آب خوردن می گیرد. شاید در نهایت نتواند مانند انسان موسیقی خلق کند. اما به اندازه کافی الگو در اختیار دارد که بتواند انسان ثروتمند را سال ها و بلکه قرن ها سرگرم کند.
پس سوال اینجاست آنها که در طبقه متوسط یا پایین جامعه هستند، مقرر است چه کار کنند؟ کجا این بازی جدید قرار دارند؟ آیا واقعاً دانشجویان من می توانند به آینده روشن کاری و زندگی امیدوار باشند یا این که از اکنون باید جلوی این غول جدید قیام کنند و جلوی این تحول عظیم بایستند؟ واقعیت این است که دیگر کسی نمی تواند جلوی این تحول عظیم بایستد و جوامعی که بخواهند با آن مقابله کنند، حتما نابود خواهند شد. نکته مهم این است که کدام جوامع زودتر بتوانند نقشی مهم در مدیریت این موجود جدید پیدا کنند.
کجای جهان فناوری قرار داریم؟
متأسفانه کشور ما اکنون درگیر مسائل خیلی ابتدایی تر مانند تورم افسار گسیخته و راندمان بسیار پایین در صنایع و کسب وکارها است و حواس مسئولان ظاهراً به این تحول عظیم در جامعه جهانی نیست و نمی دانند که سرعت این تحولات چقدر زیاد است. باتوجه به تغییرات آب و هوایی و تغییرات اساسی در نقشه اقتصادی-سیاسی دنیا در یک دهه قبل و دهه پیشِ رو، به نظر نمی رسد که جامعه ما برنامه مشخصی برای سوار شدن و در دست گرفتن افسار این موجود جدید داشته باشد و به همین لحاظ به شما خواننده گرامی پیشنهاد می کنم که هر جای این مرز و بوم هستید، فکری به حال خود و ما بکنید و هرطور می توانید از سیاستمداران و خصوصاً وکلای شهر و دیار خود بخواهید بجای دعواهای بی فایده، به مسائل اساسی پیش رو بپردازند و فکری کنند. ما از اکنون باید خودرا برای این طوفان عظیم آماده نماییم.
یادمان نرود که این وسط، نظام آموزش وپرورش و نظام آموزش عالی ما هم خیلی کندتر از این حرف ها است که بتواند بموقع کاری کند. بدین سبب پیشنهاد می کنم خودتان از الان با مطالعه و تلاش زیاد روی مهارت ها و دانش های لازم برای این دنیای جدید کار کنید و یاد بگیرید که چگونه یاد بگیرید….
منبع: taximodern.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب