دماوند دیو سپیدی پای در بند
به گزارش تاکسی مدرن دماوند کوهی که به دیوی سپید تشبیه شده؛ مدت هاست در بند تخریب های انسانی گرفتار شده و امروزه با صدمه ها و بحران های گوناگونی روبه روست. مدیر انجمن دیده بان کوهستان می گوید: نخستین و مهم ترین صدمه ناشی از صدمات وارد شده بر دماوند بر آبخیزها و منابع آبی کشور تاثیرگذاشته است.
به گزارش تاکسی مدرن به نقل از ایسنا، دماوند کوهی در شمال ایران است و در مرز دو استان مازندران و تهران قراردارد. ۵۶۱۰ متر ارتفاع دارد و به بلندترین کوه ایران و خاورمیانه و بلندترین کوه آتشفشانی آسیا شهرت دارد. این کوه در جنوب دریای خزر در ۶۹ کیلومتری شمال شرقی تهران و ۲۶ کیلومتری شمال غربی شهر دماوند قرار دارد. دماوند آتشفشانی خاموش به همراه چندین چشمه گوگردی است و چشمه های آب گرم دارد. این کوه حدود ۳۸ هزار و ۵۰۰ سال قبل تشکیل شده است.
کوه دماوند در داستان های اساطیری ایران زمین جایگاه خاصی دارد و سیاه چاله ای در شاهنامه است که ضحاک را در آن به بند کشیده شد. برخی قدیمیان شنیدن صداهایی از این کوه را ناله های وی می دانند. شعری که ملک الشعرای بهار برای دماوند با عنوان «ای دیو سپید پای در بند» سروده است هم نماد فرهنگی دماوند را برای ما پررنگ تر کرده است. هم اکنون علاوه بر اینکه دماوند میراث طبیعی کشور ما است، میراث معنوی ما هم شمرده می شود.
بیشتر بخوانید: دماوند چگونه نماد فرهنگی شد؟
به جهت اهمیت بسیار بالای دماوند از جهات مختلف محیط زیستی، فرهنگی و اساطیر ایرانی ۱۳ تیرماه را به نام «روز ملی دماوند» نامگذاری کرده اند. این روز با اساطیر ما پیوند خورده است ولی این اقلیم زیبا در سالهای اخیر با تهدیدات مختلفی همچون وقف شدن پلاک های دماوند، معدن کاوی و کم توجهی برخی کوهنوردان به اصول زیست محیطی روبرو شده است.
عباس محمدی در گفتگو با ایسنا دماوند را مهم ترین و مرتفع ترین کوه ایران دانست که نماد سرزمین ایران و کوهستان های کشور است.
وی صدمه هایی که به دماوند وارد شده است را مانند آیینه ای دانست که نشاندهنده صدمه های وارد شده به تمام کوهستان های کشور است و اظهار نمود: نخستین اثر این صدمه ها ایجاد مشکل در تأمین آب کشور است چونکه در سرزمین خشکی مانند ایران، منبع آبی کاملا به صورت مستقیم و غیرمستقیم به کوهستان ها وابسته هستند. کوه ها با جذب ابرها و نگهداشتن بارش، آب را تأمین می کنند.
این کارشناس محیط زیست به صدمه های وارد شده به دماوند اشاره نمود و اظهار داشت: نخستین و مهم ترین صدمه به آبخیزهای کشور است. چرای بی رویه دام هم معضل بسیارجدی و پیچیده ای را برای کوه ها بوجود آورده است. معدن کاوی و دیگر دست اندازی ها مشکل بسیار بزرگی را هم برای منابع آبی کشور بوجود آورده اند. خاصیت نگهداری آب در کوهستان ها با عنایت به این موارد مبتلا به اختلال شده یا از بین رفته است.
وقف دماوند و صدمه های محیط زیستی
محمدی به مبحث وقف بخشی از کوه دماوند اشاره نمود و توضیح داد: وقف بر مالی است که قصد استفاده اقتصادی به صورت ساخت وساز، مواد معدنی یا در بهترین حالت ایجاد باغ و مزرعه از آنرا دارند. دماوند و خیلی از کوه های ایران قابلیت چنین استفاده ای را ندارند چونکه بر دامنه های پر شیب به هیچ عنوان نباید به نظام طبیعی کوهستان صدمه زد. این تغییر کاربری در محیط کوهستانی سبب از بین بردن پوشش گیاهی می شود که طی هزاران سال جهت حفظ خاک و ارتباط موجود بین فضای خاص کوهستانی با گیاهان به وجود آمده است. در این حالت نخستین آسیب، عدم جذب آب است.
وی اضافه کرد: در حدود ۱۸ سال قبل بحث وقف زمینهای دماوند مطرح بوده است. وقف بخشی از دماوند به سبب پیگیری های مردمی و بازخورد مطالب نوشته شده در فضای عمومی با دستور قضایی و پیگیری نهادهای مرتبط برطرف شد و بنظر می رسد سند وقفی ابطال شد و بنابر اعلام رسمی سند آن به نام سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری شده است.
معدن کاوی دماوند را از بین می برد
مدیر انجمن دیده بان کوهستان به مشکل معدن کاوی در دماوند اشاره نمود و اظهار داشت: انجمن های مردمی مانند انجمن کوهنوردان و دوستداران دماوند این مورد را پیگیری می کردند. معدن های پوکه های ساختمانی بر اثر همین پیگیری ها تعطیل شد که البته هم اکنون به صورت غیرقانونی و در سطح کوچک تر از این معادن استفاده می شود. در گذشته به صورت آشکار روزانه ده ها کامیون پوکه های ساختمانی را جابه جا می کردند و امروزه با نیسان و وانت بارهای کوچک تر در طول روز پوکه و سنگ برداشت می کنند. گاها برای برداشت غیرقانونی سنگ و پوکه های ساختمانی راهی را از راه جاده خاکی هم به صورت غیر مجاز ایجاد می کنند.
محمدی تفاوتی برای بهره برداری سطحی از محیط کوهستان با کار پیچیده و صنعتی در معدن قائل نشد و توضیح داد: بهره برداری سطحی هم مانند معدن کاوی «موریانه وار» است و به صورت آهسته سبب صدمه به کوهستان می شود. صدمه معدن به صورت آشکار است و بهره برداری سطحی به صورت نامحسوس سبب خرابی ناگهانی خواهدشد.
این فعال محیط زیست اشاره کرد: دماوند دارای پنج معدن بزرگ بود که تعطیل شدند اما با این که اثرات مخرب معدن کاوی کاهش پیدا کرده اما این معادن همچنان بعنوان یک تهدید وجود دارند.
وی به صورت کلی به کوهستان های ایران اشاره نمود که معادن سنگ، شن و ماسه معضل جدی و خطرناکی برای آنها هستند و اظهار نمود: به نظر من برداشت سنگ، شن و ماسه از کوه های ایران اساسا کار معدنی نیست، نمی توانیم فروش کوهستان را به اسم معدن بزنیم.
مدیر انجمن دیده بان کوهستان معدن را برای برداشت کالای پرارزش و ضروری از دل زمین و کوهستان دانست که سبب صدمه به ظاهر آن هم نشود و توضیح داد: سنگ ساختمانی و برداشت شن و ماسه از نقاط مختلف دماوند و به این میزان هیچ ضرورتی ندارد و باید برای آنها جایگزین قرارداد.
وی به جایگزین پوکه های ساختمانی، شن و ماسه برداشت شده از دماوند اشاره نمود و اضافه کرد: هم اکنون جایگزین های صنعتی برای این پوکه ها وجود دارد اما با برداشت شن و ماسه تمام کوه ها حتی جنگل های پرارزش منطقه هیرکانی و زاگرس صدمه دیده اند.
محمدی به عدم بازیافت نخاله های ساختمانی اشاره نمود و اظهار داشت: در ایران ساختمان سازی بسیار رواج دارد در حالیکه عمر مفید ساختمان ها بسیار پایین است. نخاله هایی که به صورت دائم بر اثر تخریب ساختمان تولید می شوند، در صورت بازیافت محیط زیست کمتر صدمه می بیند و از نظر آلودگی نخاله ها می توانیم آنها را به شن و ماسه برای ساختمان سازی مجدد تبدیل نماییم.
وی اشاره کرد: به جای بازیافت نخاله ها، برای برداشت شن و ماسه به منظور ساختمان سازی به رودخانه ها و جنگل های پرارزش مازندران و لرستان صدمه می زنیم.
این کارشناس محیط زیست تصریح کرد: هیچ ضرورتی جهت استفاده از سنگ در نمای ساختمان ها وجود ندارد. میتوان از گرانیت و مرمریت استفاده نمود. خودداری از استفاده از گرانیت و مرمریت به قیمت تخریب هزاران هکتار از بهترین کوهستان های ایران تمام می شود.
مدیر انجمن دیده بان کوهستان ضمن اشاره به کوهستان کرکس استان اصفهان، اضافه کرد: کوهستان کرکس تأمین کننده مهم آب برای دشت اصفهان، نطنز و ده ها روستای تاریخی اطراف این کوهستان است و هم اکنون از خیلی از نقاط این کوه زیبا و آبخیز مهم سنگ برداشت می کنند. سنگ هایی صادراتی که نیاز داخل کشور را هم برطرف نمی کنند؛ به عبارتی به بدترین شکل سنگ و خاک کشور را به بیگانگان می دهیم.
وی به مجموعه صدمه رسانی های نامحسوس در حوزه دماوند اشاره نمود که افراد علاقه مند پیگیر این صدمه ها هستند و اظهار نمود: چرای بی رویه دام به تعداد بیشتر از ظرفیت مراتع از این موارد است. چرای زودهنگام در اوایل فروردین که برف روی زمین دیده می شود در کوهپایه ها بسیار زیاد انجام می شود و چرای دیرهنگام در پاییز که دام دیر از مرتع خارج می شوند؛ به عبارتی زمین فرصت زایش ندارد و بدین جهت بیشتر گیاهان مرغوب علوفه ای در آستانه انقراض هستند یا از بین رفته اند.
این فعال محیط زیست به صدمه دیگری که بر اثر مداخلات انسانی صورت می گیرد، اشاره نمود و اظهار داشت: دامداران برای تأمین سوخت به منظور پختن غذا و آماده سازی چای از انواع گیاهان گون و گیاهانی که شاخه و قسمت های چوبی دارند، استفاده می نمایند. این مورد بسیار قابل تامل است چونکه در کشوری که سرشار از منابع نفت و گاز است، هنوز سیستمی تعبیه نشده است که دامداران برای سوخت و مصرف شخصی از گیاهان پرارزش مراتع بهربرداری نکنند.
کوهنوردی و صدمه هایش
مدیر انجمن دیده بان کوهستان ضمن اشاره به کوهنوردی بسیار متراکم در دماوند، کوهنوردی را هم تهدیدی برای کوهستان ها دانست و اظهار داشت: هم اکنون کوهنوردی در گروههای بسیار بزرگ انجام می شود. در تابستان ها گاها تا چند هزار نفر در یک روز در دامنه های دماوند مستقر می شوند.
محمدی یکی دیگر از مشکلات اساسی را نبود ضابطه برای کوهنوردی در ایران دانست و اضافه کرد: صعود در فصل مناسب، تعیین تعداد کوهنوردان برای صعود در هر مسیر، خودداری از افزایش مسیرهای کوهنوردی و لزوم صعود از طریق های پاکوب، خودداری از ایجاد راه فرعی، موظف و مکلف بودن افراد به برگرداندن زباله های تولیدشده و چگونگی مدیریت فضولات از مواردی است که نیازمند تدوین و اعمال ضوابطی است.
وی اضافه کرد: دستورالعمل خاص و مشخصی درباره هیچ یک از این موارد نداریم و اعمال مقرراتی هم صورت نمی گیرد. برخی کوهنوردان هم نسبت به این مسائل کم توجه یا بی توجه هستند.
محمدی در انتها به ضرورت تدوین و اعمال مقرراتی درباره کوهنوردی تصریح کرد و تصریح کرد: بنابر قوانین تدوین شده کوهنوردان در فصل مشخص، به تعداد مشخص و با رعایت قوانین مشخص شده باید کوهنوردی را انجام دهند تا صدمه رسانی به کوهستان ها را به حداقل برسانیم.
منبع: تاكسی مدرن
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب