سهم دستمزد كارگران در قیمت تمام شده تولید چقدر است؟
به گزارش تاكسی مدرن یازدهمین روز اردیبهشت برابر است با روز جهانی كارگر، روز سربازان جبهه اقتصادی كه نتیجه كارشان منجر به رونق تولید و اقتصاد كشور می شود.
مهرنوش حیدری: در چند سال قبل و در سایه مشكلات فراوان اقتصادی و نبود نقدینگی در واحدهای تولیدی و هم چنین تحریم های جهانی ضد ایران، وضعیت كارگران و كارفرمایان هر سال نسبت به سال گذشته سخت تر و سخت تر شده است. هم زمان با روز جهانی كارگر با اصغر آهنی ها، نماینده جامعه كارفرمایی در شورایعالی كار و كسی كه كارفرمای ۱۸۰ كارگر است، گفتگو كردیم و مهم ترین مسایل بازار كار را از دیدگاهی دیگر، دیدگاه یك كارفرما، بررسی كردیم. یكی از مواردی كه در دنیای مجازی اخبار آن دست به دست می شود، خبر تعدیل نیروی كاری از جانب واحدهای تولیدی است؛ لطفا در این مورد توضیح دهید.
باید گفت هیچ كارفرمایی علاقه مند نیست نیروی انسانی واحد تولیدی خود كه چند سال است كار كرده و تجربه اندوخته را از دست بدهد و یا تعدیل كند. اما متاسفانه گاهی اوقات شرایط بگونه ای پیش می رود كه امكان ادامه فعالیت از واحدهای تولیدی سلب می شود در نتیجه این واحدهای مجبور به تعدیل نیروهای خود می شوند. اگر اگر فضای تولید و كسب و كار رونق داشته باشد حتم بدانید واحدهای علاقه ای به از دست دادن نیروهای كاری خود ندارند. بر اثر مشكلات اقتصادی و همینطور تحریم های ناجوانمردانه ضد كشورمان، سال پیش خیلی از واحدهای خرد، كوچك و متوسط گرفتار مشكل شدند و شرایط بگونه ای پیش رفت كه قدرت ادامه كار این واحدها از بین رفت. سال قبل در جلسات مختلف با مسئولان پیشبینی كردیم كه چنین واحدهایی با مشكلات مواجه خواهند شد و در صورت نبود برنامه ریزی مناسب قدرت ادامه حیات خویش را از دست خواهند داد. در آن جلسات هم بعنوان نماینده جامعه كارفرمایان مخالفت خویش را با تعطیلی واحدهای خرد، كوچك و متوسط اعلام كردیم اما نبود برنامه ریزی ها با وجود پیشبینی این شرایط سبب شد تا حالا شاهد شرایط نامناسب این واحدها باشیم.
مهمترین مشكل این واحدها چه بود؟
افزایش ۴۵درصدی میزان دستمزد در دو سال قبل كه چاره ای جز این كار نبود؛ عدم تقاضا برای كالاهای تولید و عرضه شده سبب كاهش قدرت واحدهای تولیدی شد و در نهایت بعضی از واحدهای تولیدی با مشكل تامین مواد اولیه مواجهند. تولیدكنندگان در زمینه صادرات هم با مشكلاتی روبرو هستند كه سبب شده با وجود افزایش میزان تولید برخی كالاها برای صادرات به بازارهای خارجی با مشكل مواجه شوند. مجموعه این عوامل دست به دست هم داده اند تا واحدهای تولیدی در ادامه حیات با مشكل مواجه شوند. با عنایت به شرایط اقتصادی و تورم ناخواسته ای كه تحمیل شده، اوضاع را به سمتی پیش برده كه وضعیت این واحدها مطلوب نباشد. چند درصد واحدهای تولیدی با این مشكل روبرو شده و مجبور به تعطیلی شده اند؟
اگر سری به شهرك های صنعتی زده شود می توان به راحتی میزان اشتغال واحدهای كوچك و متوسط را مشاهده كرد. البته آمار درست در زمینه میزان اشتغال واحدهای تولیدی در كشور را وزارت صنعت و مركز آمار باید ارائه دهند. باید اضافه كنم كه تعطیلی معمولا در كمین واحدهای خرد، كوچ و متوسط است در حالیكه ۹۰درصد اشتغال كشور توسط این واحدها بوجود آمده در عین حال ۱۰درصد واحدهای تولیدی و كارخانه و … بزرگ مانند پالایشگاه ها، پتروشیمی ها و … ۱۰درصد اشتغال كشور را در اختیار دارند و هیچ خطری اشتغال آنها را تهدید نمی نماید. راهكار چیست؟
با مدیریت صحیح و برنامه ریزی درست می توانیم مانع ادامه این روند شده و تهدیدها را تبدیل به فرصت نماییم. چند درصد اشتغال كشور در اختیار این واحدهاست؟
بیشتر از ۹۰ درصد اشتغال كشور در اختیار واحدهای خرد، كوچك و متوسط است و كارخانه ها و واحدهای تولیدی بزرگ ۱۰درصد اشتغال كشور را در اختیار دارند. شرایط نامناسب اقتصادی سبب شده تا خیلی از این واحدها با مشكلاتی دست و پنجه نرم كنند. در سال های اخیر فشار فراوانی به واحدهای تولیدی وارد و سبب شده تا قدرت اولیه تولیدی خویش را از دست دهند ازاین رو باید توجه داشت كه اشتغال، افزایش هزینه های تولید، كاهش قدرت تولیدكنندگان و … ماننده یك زنجیره باید نگریسته شوند اگر هربخش این زنجیره گرفتار مشكل شود باقی موارد هم تحت تاثیر قرار می گیرند.
به افزایش دستمزد بعنوان یك معضل اشاره كردید، این در شرایطی است كه سهم دستمزد در قیمت تمام شده كالا در ایران اندك است و اتفاقا دستمزد دریافتی كارگران هم نمی تواند هزینه های آنها را پوشش دهد. سهم دستمزد در قیمت تمام شده تولید چقدر است؟
باید توضیح داد كه غیر از واحدهای بزرگ مانند پتروشیمی ها، نفت و گاز و مواد معدنی كه ثروت خدادادی به حساب می آید ازاین رو سهم دستمزد را باید در واحدهای خرد و كوچك و متوسط بررسی كرد كه به اعتقاد بنده بین ۲۰تا ۵۰درصد است كه این رقم بسیار مهم و اثرگذاری در روند تولید به حساب می آید. با این حال در بعضی گزارش های كارشناسی تاكید گردیده است كه سهم هزینه های سربار در فرایند تولید بالاتر از دستمزد كارگران است، این مورد صحت دارد؟
البته باید هزینه های سربار تولید را بر این میزان اضافه كرد كه می توان به عدد ۶۰ تا ۶۵ درصد (تجمیع هزینه دستمزد و هزینه های سربار تولید ) هم رسید. همین نسبت نشان داده است دستمزد در ایران به نسبت سایر كشورها پایین محسوب می شود؟
وقتی می گوییم دستمزد در ایران پایین است همه عوامل را باید در نظر گرفت اما باید در كنار آن توجه كرد قیمت تمام شده كالا در كشور بالاتر از قیمت تمام شده سایر كشورها مانند چین، هندوستان، تركیه و … است. عوامل مختلف می تواند بر هزینه های سربار موثر باشد كه می توان به مواردی مانند هزینه و میزان بهره وری نیروی انسانی، ماشین آلات مورد نیاز واحدهای تولیدی و نوسازی و … توجه كرد كه در نهایت این موارد می تواند بر میزان هزینه های سربار بیافزاید. در كنار این موارد نباید از فشار و هزینه هایی كه از جانب برخی سازمان ها مانند سازمان امور مالیاتی بر تولیدكننده و كارفرما تحمیل می شود، غافل شد. با چنین رویه ای نمی توان انتظار داشت منویات مقام معظم رهبری در مورد رونق تولید محقق شود. باید به تولید كمك گردد چونكه اشتغال كشور و بهره وری و همینطور در اختیار گرفتن بازار كشورهای دیگر در گرو رونق تولید است. این موارد همانند یك زنجیره هستند و بی توجهی به یكی از آنها باعث بروز مشكل برای سایر بخش ها می شود. از نظر شما مهمترین دلیل افزایش هزینه های تولید چه مواردی را تشكیل می دهد؟
افزایش قیمت مواد اولیه، افزایش دستمزد كارگران، هزینه های جاری اقتصاد و … می شود. چه كار باید كرد؟
بحران اقتصادی سبب ایجاد مشكلاتی بر سرراه اشتغال و رونق تولید شده است. در كنار آن باید به اصطلاح قوانین هم اقدام نمود كه باید این كار به صورت جهادی صورت گیرد و اصلاحات قانونی را نباید به تاخیر انداخت بلكه باید به صورت آنی و بسیار سریع انجام داد. همان گونه مقام معظم رهبری فرمودند بخش مردمی باید اقتصاد را اداره كند زمانی كه ۷۵درصد اقتصاد در اختیار دولت می باشد، میزان تاب آوری و قدرت ادامه حیات واحدهای تولیدی كاسته می شود. شما اشاره كردید به میزان افزایش دستمزد به نظرتان دستمزد اضافه شده به حقوق سال ۹۸ كارگران، چند درصد هزینه های زندگی كارگران را تشكیل می دهد؟ گفته می شود وضعیت حداقل حقوق كارگران در سایر كشورها می تواند پاسخگوی نیازهای خانوار باشد اما در ایران این گونه نیست.
در پوشش هزینه های زندگی در دنیا چند بحث وجود دارد و باید در نظر گرفت كه در هر خانواده چند نفر شاغل وجود دارد برای نمونه گاهی اوقات در یك خانواده ۳نفره مشاهده می شود كه ۲ نفر شاغل هستند ازاین رو حداقل دستمزد می توان پوشش دهنده هزینه های زندگی باشد. در مورد ایران باید قبول نماییم كه تحریم ها، تورم افسارگسیخته و عدم كنترل قیمت اقلام خوراكی سبب شده تا هزینه های زندگی كارگران افزایش یابد. سال قبل خیلی از اقلام خوراكی با ارز ۴۲۰۰تومانی به كشور وارد شد اما با ارز آزاد به دست مردم رسید ازاین رو باید گفت كارگر و كارفرما در این فرایند هیچ نقشی نداشته و ندارند بلكه هزینه های مضاعفی به هر دو قشر تحمیل شده است. اواخر سال قبل پیشنهاد دادیم كه برای ترمیم هزینه های تحمیلی به كارگرا به این قشر بن كارت داده شود چونكه مواد غذایی و اقلام خوراكی عمده هزینه های سبد خانوار كارگری را تشكیل می دهد. یكی از موارد مهمی كه هم از جانب كارگران سبب گلایه هایی شده و هم مسئولان دولتی و فعالان كارگری به آن اشاره كرده اند، بحث بیمه نداشتن یك سوم از كارگران و یا به قول یكی از دوستان فعالیت ۳/۵میلیون كارگر زیرزمینی و بدون بیمه در كشور است. لطفا در این مورد توضیح دهید.
واقیت قضیه این است كه نه ابزار كنترلی در اختیار ماست و نه آمار واقعی در این زمینه وجود دارد. البته نباید فراموش كرد كه خیلی از دوستان به صورت نظری صحبت می كنند كه شاید فقط مورد خوشایند رسانه ها و مطبوعات باشد. متاسفانه برخی قوانین غلط و غیرحرفه ای در این زمینه وجود دارد كه باید آنها را اصطلاح كرد و اگر قرار باشد این كار صورت نگیرد نمی توان به اصل این جریان بپردازیم. باید با ایجاد سیستم های مناسب حداقل شرایط را برای بهبود وضعیت كارگران فراهم ساخت و در این راه هر بخش باید به وظایف قانونی خود عمل كند. شما به مبحث بیمه نبودن بخشی از كارگران اشاره می كنید اما اصل داستان عدم رضایت كارگران بیمه شده از خدمات ردیافتی است. چرا مانوری روی این مساله صورت نمی گیرد، كارفرمایان سهم و رقم خوبی بابت درمان كارگران پرداخت می كنند اما كارگران از خدمات درمانی و سلامت دریافتی رضایت ندارند. یكی از اقداماتی كه در سال های اخیر و به صورت بی ثمر انجام شد، طرح بیمه سلامت بود كه خسارات فراوانی برای كشور به ارمغان آورد و مسئولان اجرایی آن حالا باید پاسخگو باشند چونكه این كار را به اصطلاح از آخر اجرایی كردند كه سبب بروز نابرابری شد و بعنوان نماینده كارفرمایان بارها نظرات خویش را به صورت شفاف مطرح كردم. یكی دیگر از موارد مهمی كه بارها به آن اشاره شده، وجود قراردادهای سفید امضا است، چند درصد از قراردادهای كاری به صورت سفید امضا می شود؟
۹۰ درصد از كارگران قراردادی هستند ازاین رو باید گفت قرارداد سفید امضا بی مفهوم است و اگر كسی از این مورد تخطی كند در اصل تخلف كرده و قانون برای این موارد پیشبینی هایی كرده و جرایم و … در نظر گرفته است. اگر چنین مواردی اتفاق بیافتد، كارگران می توانند شكایت خویش را در شوراهای حل اختلاف ثبت كنند و درخواست ارجاع به دادگستری برای اثبات حق و بررسی مبحث دهند. بنده چند سالی است كه در جلسات شورای حل اختلاف در پرونده های شكایت كارگری و كارفرمایی شركت می كنم اما تابحال شاهد حتی یك رأی از جانب دادگستری در مورد قراردادهای سفید امضا نبوده ام. صحبت ها زیاد است اما باید مباحث را با آمار دقیق و مستند بیان كرد ازاین رو در مورد قراردادهای سفید امضا باید بررسی های دقیق صورت گیرد و مراجع معتبر آمار منتشر كنند. مهم ترین مشكلات فضای كسب و كار چیست؟
مهم ترین مشكلات جامعه كارگری و كارفرمایی را می توان فضای نامناسب كسب و كار و عدم امنیت كار دانست. ادامه حیات كارفرما كه سرمایه گذاری فراوانی برای كسب و كار خود كرده اند به ادامه اشتغال و رونق تولید وابسته است و برای حل این مورد باید توجه ویژه ای به رهنمودهای مقام معظم رهبری كرد. همینطور در قانون گذاری حوزه كار با مشكلات فراوانی مواجه هستیم كه اگر قانون اصلاح نشود نمی توان به وضعیت مطلوب رسید. قوانین باید متناسب با شرایط تحریم و بر پایه ادامه حیات كارگر و كارفرما تغییر كند چونكه حالا همه ما سوار بر كشتی پر تلاطمی هستیم كه كارگر و كارفرما با بحران های زیادی مواجهند. عدم مشاركت بخش های تخصصی حوزه كار را می توان یكی دیگر از مشكلات قلمداد كرد. تورم بالا و افزایش هزینه های تولید را هم باید از سایر مشكلات این حوزه به شمار آورد. از نظر شما آیا سال ۹۸ را باید سال سختی در عرصه كسب و كار به شمار آورد؟
متاسفانه عده ای مبادرت به بزرگ نمایی مسایل و مشكلات می كنند در حالیكه اگر همه امكانات بسیج شود به حتم می توانیم تهدیدها را تبدیل به یك فرصت طلایی نماییم. تجربه نشان داده كارگران و كارفرمایان در بدترین شرایط هم در كنار هم توانسته اند به نتایج بسیار خوبی دست یابند ازاین رو برای رسیدن به نتیجه مطلوب علاوه بر جامعه كارگری بعنوان سربازان اقتصادی كشور از دولت و مجلس هم دعوت می كنم، ما را در رسیدن به شرایط مناسب تولید و اشتغال و … یاری كنند. ۲۲۳۲۲۴
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب